Write From the Start (Αντιληπτικό-κινητικό Πρόγραμμα Γραφής)
Το Write From the Start είναι ένα πρόγραμμα που σχεδιάστηκε από τον παιδαγωγό Ιοn Theodorescu και την εργοθεραπεύτρια Lois Addy. Στόχος του προγράμματος είναι να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν την οπτική αντίληψη και λεπτή κινητικότητα, ώστε να αποκτηθούν οι απαιτούμενες δεξιότητες για πιο σύνθετες γραφοκινητικές δραστηριότητες.
The CO-OP Approach (Cognitive Orientation of daily Occupational Performance)
Η Προσέγγιση του Γνωσιακού Προσανατολισμού στην καθημερινή εκτέλεση Έργου CO-OP (Cognitive Orientation to daily Occupational Performance) είναι μία θεραπευτική προσέγγιση βασισμένη στην απόδοση για παιδιά και ενήλικες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εκτέλεση των δεξιοτήτων που θέλουν χρειάζεται ή αναμένεται να επιτύχουν. Ο θεραπευτής σε συνεργασία με το παιδί και την οικογένεια θέτει στόχους, οι οποίοι επιτυγχάνονται μέσω της δυναμικής ανάλυσης απόδοσης και της καθοδηγούμενης ανακάλυψης.
Διεθνώς αναγνωρισμένη από θεραπευτές και ερευνητές, η CO-OP είναι μια θεραπεία που καθοδηγεί τα άτομα να ανακαλύψουν και να αναπτύξουν ανεξάρτητα γνωστικές στρατηγικές για να εκτελέσουν τις απαραίτητες εργασίες της καθημερινής ζωής, όπως ντύσιμο, περιποίηση, γραφή, ποδηλασία, κολύμπι και άλλες καθημερινές δεξιότητες. Το παιδί μαθαίνει να χρησιμοποιεί τη στρατηγική Στόχος – Σχέδιο – Πράξη – Έλεγχος (ΣΣΠΕ), να την εφαρμόζει για να επιτύχει το στόχο του αλλά και να μεταφέρει τη γνώση αυτή και σε άλλα πλαίσια εκτός θεραπείας.
ΣΤΟΧΟΣ: Τι θέλω να κάνω;
ΣΧΕΔΙΟ: Πώς θα το κάνω;
ΠΡΑΞΗ: Εκτέλεση του σχεδίου.
ΈΛΕΓΧΟΣ: Πόσο καλά δούλεψε το σχέδιό μου;
TEACCH Autism Programme
Η μέθοδος TEACCH είναι μία προσέγγιση που χρησιμοποιεί με σωστό και αποδοτικό τρόπο τους βασικούς κανόνες της δόμησης και της οπτικοποίησης, τόσο στην παιδαγωγική – θεραπευτική εφαρμογή, όσο και στην καθημερινή ζωή των ατόμων. Συμπεριλαμβάνει τη χωρική και χρονική δόμηση του μαθησιακού περιβάλλοντος, τη διαμόρφωση των προς χρήση προσφερόμενων υλικών και τη δημιουργία οπτικών υποδείξεων και βοηθητικών μέσων για την κατανόηση. Αποσκοπεί στο να διαμορφώσει το σύνολο της καθημερινής ζωής με τέτοιο τρόπο, ώστε να παρέχει στα άτομα με αυτισμό τη δυνατότητα προσανατολισμού (χωρικού και χρονικού) και να τα βοηθάει να κατανοούν γενικότερα και να αντιλαμβάνονται το περιβάλλον ειδικότερα.
Παιδιατρική Νευρομυϊκή Περίδεση (βάσει αρχών NDT – Bobath)
Η Νευρομυϊκή Περίδεση είναι μία θεραπευτική εφαρμογή που αξιοποιεί την ελαστικότητα των βαμβακερών ταινιών Kinesio πάνω στο δέρμα για να επηρεάσει τους μύες και τα νεύρα. Πρόκειται για την τεχνική χρήσης και τοποθέτησης ειδικών ελαστικών ταινιών απευθείας στους ιστούς – στόχους με σκοπό να επιτευχθούν τα βέλτιστα θεραπευτικά́ αποτελέσματα. Οι κύριοι στόχοι είναι η ευθυγράμμιση της στάσης του σώματος, η «διόρθωση» του μυϊκού́ τόνου και η διευκόλυνση της κίνησης των μυών που συμμετέχουν στην ομιλία, στη σίτιση και στην κατάποση.
Η μέθοδος χρησιμοποιείται χρόνια από τους φυσιοθεραπευτές (για την αποκατάσταση στις δομές του σώματος) με πολύ καλά αποτελέσματα, όμως πρόσφατα εξελίχθηκε από συναδέλφους λογοθεραπευτές ώστε να γίνεται χρήση της και για την αντιμέτωπη των διαταραχών σίτισης, κατάποσης και ομιλίας. Μπορεί να εφαρμοστεί σε ενήλικες και παιδιά.
Speed up program
Το Speed up είναι ένα σύντομο αλλά αποτελεσματικό πρόγραμμα που χρησιμοποιείται από τους εργοθεραπευτές σε παιδιά, τα οποία παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά στον τρόπο γραφής τους:
- Αργός ρυθμός (ταχύτητα) γραφής
- Δυσκολίες στη ροή κατά τη διάρκεια της γραφής
- Μη επαρκώς ευανάγνωστο κείμενο
- Ελλείμματα στην ακρίβεια κατά τη γραφή
Το πρόγραμμα εστιάζει στην ανάπτυξη της κιναισθητικής ενημερότητας και στην ενίσχυση της ταχύτητας της γραφής.
PECS (Picture Exchange Communication Program)
Το PECS είναι ένα εναλλακτικό/ενισχυτικό σύστημα επικοινωνίας που αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ το 1985 από τον Andy Bondy, PhD, και την Lori Frost, MS, CCC-SLP. Εφαρμόστηκε για πρώτη φορά με μαθητές προσχολικής ηλικίας που είχαν διαγνωστεί με αυτισμό στο Πρόγραμμα Αυτισμού του Delaware. Από τότε, το PECS έχει εφαρμοστεί με επιτυχία παγκοσμίως με χιλιάδες μαθητές όλων των ηλικιών που παρουσιάζουν μία ποικιλία γνωστικών, κινητικών και επικοινωνιακών δυσκολιών.
Το πρωτόκολλο διδασκαλίας του PECS βασίζεται στο βιβλίο του B.F Skinner, Verbal Behavior, και στο ευρύ φάσμα της εφαρμοσμένης ανάλυσης συμπεριφοράς. Σε όλο το πρωτόκολλο χρησιμοποιούνται συγκεκριμένες τεχνικές βοήθειας και ενίσχυσης που θα οδηγήσουν στην αυτόνομη επικοινωνία. Το πρωτόκολλο επίσης περιλαμβάνει συστηματικές διαδικασίες διόρθωσης λαθών προκειμένου να προάγεται η μάθηση όταν συμβαίνει ένα λάθος. Λεκτικές βοήθειες δεν χρησιμοποιούνται, χτίζοντας έτσι την άμεση πρωτοβουλία και αποφεύγοντας την εξάρτηση από την βοήθεια.
Το PECS αποτελείται από 6 στάδια και ξεκινά διδάσκοντας στο άτομο να δίνει μία εικόνα ενός επιθυμητού αντικειμένου ή δραστηριότητας σε έναν «σύντροφο επικοινωνίας» ο οποίος άμεσα τιμά την ανταλλαγή ως αίτημα. Το σύστημα προχωράει στη διάκριση εικόνων και στο πώς να τις συνθέσουμε σε προτάσεις. Στα πιο προχωρημένα στάδια, τα άτομα διδάσκονται να χρησιμοποιούν επίθετα, να απαντούν σε ερωτήσεις και να σχολιάζουν.
Ο πρωταρχικός στόχος του PECS είναι να διδάξει τη λειτουργική επικοινωνία. Η έρευνα έχει δείξει ότι κάποια παιδιά που χρησιμοποιούν το PECS αναπτύσσουν και την ομιλία. Άλλοι μπορεί να μεταβούν σε μία Συσκευή Παραγωγής Ομιλίας. Ο όγκος των ερευνών που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα του PECS ως μία επιστημονικά τεκμηριωμένη πρακτική είναι σημαντικός και συνεχίζει να επεκτείνεται.
Palin PCI (Parent Child Interaction Therapy)
Η προσέγγιση αυτή απευθύνεται στα παιδιά προσχολικής ηλικίας με τραυλισμό και στηρίζεται στο πολυπαραγοντικό μοντέλο. Σύμφωνα με αυτό, οι οργανικοί και γλωσσικοί παράγοντες ευθύνονται για την εμφάνιση του τραυλισμού, ενώ οι περιβαλλοντικοί και ψυχολογικοί παράγοντες συμβάλλουν στην πυροδότηση του τραυλισμού. Η θεραπεία στην πρώτη φάση στοχεύει στην ενδυνάμωση των γονέων, ώστε να μειώσουν τις πιέσεις που δέχεται η ροή της ομιλίας του παιδιού τους, μέσα από “στρατηγικές αλληλεπίδρασης” και “στρατηγικές οικογένειας”. Εάν κριθεί απαραίτητο, ακολουθεί και δεύτερη φάση βραχύχρονης θεραπείας, κατά την οποία το παιδί ενδυναμώνεται με “στρατηγικές του παιδιού” (τεχνικές ομιλίας) για την διαχείριση της ροής της ομιλίας του.
A Three – Part Treatment Plan for Oral Placement Therapy
Το Oral Placement Therapy (OPT) είναι μία λογοθεραπευτική μέθοδος που περιλαμβάνει ασφαλείς τεχνικές αποκατάστασης με στόχο την ανάπτυξη της κινητικότητας των μυών της στοματοπροσωπικής περιοχής για τη βελτίωση της σαφήνειας και καθαρότητας του λόγου. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαράντα μυο-κινητικές δραστηριότητες με σκοπό την ενίσχυση της φώνησης, της άρθρωσης και της ευκρίνειας του λόγου. Η εφαρμογή της γίνεται με τη χρήση πληθώρας υλικών και συσκευών (σφυρίχτρες, καλαμάκια, φούσκες, σταθεροποιητές σιαγόνας κ.ά.) σε έναν συνδυασμό ακουστικής, οπτικής, απτικής και ιδιοδεκτικής διέγερσης. Οι θεραπευτές που την εφαρμόζουν έχουν λάβει την απαραίτητη εκπαίδευση για τη χρήση του εξοπλισμού.
MiniKIDS
Το MiniKIDS είναι μία άμεση θεραπευτική προσέγγιση για παιδιά προσχολικής ηλικίας (2-6 ετών) που τραυλίζουν. Ενθαρρύνει τα παιδιά να τολμήσουν να τραυλίσουν ώστε να εκπαιδευτούν σε μία εύκολη εκδοχή τραυλισμού και να το κάνουν με αυτοπεποίθηση. Επιπλέον, οι γονείς συμβάλουν ώστε τα παιδιά τους να αναπτύξουν μία ανθεκτική, επιδέξια στρατηγική αντιστάθμισης των συνεπειών της δυσροής.
Το ΜiniKIDS είναι βασισμένο στις αρχές της Θεραπείας Τροποποίησης Τραυλισμού του VanRiper και του Dell. Λαμβάνοντας υπόψη ότι στις ηλικίες 2-4 ετών τα παιδιά μαθαίνουν αντιγράφοντας μοντέλα συμπεριφορών του περιβάλλοντος, ένας εύκολος, ελεγχόμενος και διαχειρίσιμος τραυλισμός στο περιβάλλον του παιδιού οδηγεί στην ανάπτυξη επιτυχημένων στρατηγικών διαχείρισης και συχνά σε ανάκαμψη της διαταραχής και αποκατάσταση της ροής ομιλίας. Τα παιδιά 4-6 ετών που συμμετέχουν στη θεραπεία MiniKIDS εκπαιδεύονται στην απευαισθητοποίηση και αναγνώριση των στιγμών τραυλισμού, ώστε να είναι σε θέση να ελέγξουν συνειδητά την ομιλία τους. Έτσι, μαθαίνουν τις απαραίτητες δεξιότητες που απαιτούνται για την μετέπειτα τροποποίηση των συμπτωμάτων του τραυλισμού.
Πρωτόκολλο M.O.R.E.: Ενσωματώνοντας το Στόμα με Αισθητηριακές & Στασικές Λειτουργίες
Η μέθοδος M.O.R.E. εφαρμόζεται σε παιδιά με νευρο-εξελικτικές δυσκολίες και δυσκολίες αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Βασίζεται στην νευροφυσιολογική εξέλιξη του στόματος, δίνοντας έμφαση στη λειτουργία της αναπνοής, της κίνησης των ματιών, της προσοχής-συγκέντρωσης, της μάθησης και εγρήγορσης, της αυτορρύθμισης, της οπτικής και ακουστικής αντίληψης, και της σημαντικής συνέργειας Απομύζησης – Κατάποσης – Αναπνοής.
Lidcombe Program
Το πρόγραμμα Lidcombe (προέρχεται από την Αυστραλία) είναι μια συμπεριφορική θεραπεία για παιδιά προσχολικής ηλικίας που τραυλίζουν. Ο λογοθεραπευτής εκπαιδεύει τους γονείς να ενισχύουν θετικά την ομιλία του παιδιού όταν μιλάει χωρίς δυσρυθμίες και αρνητικά τις στιγμές που τραυλίζει. Στη συνέχεια ο γονιός/φροντιστής εφαρμόζει τις λεκτικές ενισχύσεις σε καθημερινά 10λεπτα παιχνίδια που παίζει με το παιδί στο σπίτι. Η θεραπεία ολοκληρώνεται όταν το παιδί έχει μηδενικό ή σχεδόν μηδενικό τραυλισμό.
Feeding Therapy – A sensory-motor approach
Είναι μία αισθητικοκινητική προσέγγιση για τη θεραπεία σίτισης με στόχο την παροχή επαρκούς διατροφής και την ανάπτυξη των φυσιολογικών στοματοκινητικών λειτουργιών της σίτισης και της ομιλίας. Συγκεκριμένα, τα παιδιά εκτίθενται στην προαγωγή-παρότρυνση της απτικής αποδοχής (ανεκτικότητα του αγγίγματος) κατά τη θεραπευτική σίτιση, στην αισθητηριακή διέγερση της στοματικής κοιλότητας και στην ορθή κίνηση των αρθρωτών. Στη διαδικασία περιλαμβάνεται μία ευρεία γκάμα θερμοκρασιών, υφών και γεύσεων. Επιπλέον, τα παιδιά εκπαιδεύονται για την επαρκή σίτιση με κουτάλι, πόση υγρών με καλαμάκι και τη μάσηση στερεών τροφών.
Πρωτόκολλο Wilbarger
Το Πρωτόκολλο Wilbarger αναπτύχθηκε από την Patricia Wilbarger, εργοθεραπεύτρια, εξειδικευμένη στην αξιολόγηση και θεραπεία παιδιών με αισθητηριακές δυσκολίες. Οι αρχές του βασίζονται στη θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης. Περιλαμβάνει σταθερή και συχνή εφαρμογή βαθιάς πίεσης με ειδική βούρτσα καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Εφαρμόζεται από εργοθεραπευτές που είναι εξειδικευμένοι στη χρήση του Πρωτοκόλλου, διότι αν χρησιμοποιηθεί χωρίς την απαραίτητη γνώση μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα για το παιδί.
Απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους που παρουσιάζουν συμπτώματα απτικής αμυντικότητας και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην αφή (αποφεύγουν το κόψιμο των νυχιών και των μαλλιών, αντιδρούν έντονα στα αγγίγματα ή τα αναζητούν επίμονα, δεν αντέχουν συγκεκριμένες υφές ρούχων, αρνούνται να φορέσουν παπούτσια ή δεν θέλουν να περπατούν ξυπόλητα). Ο στόχος του προγράμματος είναι να μειώσει ή να εξαφανίσει εντελώς τις αμυντικές αντιδράσεις του παιδιού σε ακίνδυνα ερεθίσματα.
ΜΑΚΑΤΟΝ
Το Makaton είναι ένα πρόγραμμα που μπορεί να εφαρμοστεί σε διάφορα επίπεδα και μπορεί να υποστηρίξει ανθρώπους, τους οποίους το επικοινωνιακό και γλωσσικό έλλειμμα εμποδίζει σημαντικά την ποιοτική αλληλεπίδραση με τον περιβάλλοντα κόσμο. Η φιλοσοφία του προγράμματος, για να στηρίξει τις ελλιπείς επικοινωνιακές και γλωσσικές δομές των αιτούντων, είναι η ενίσχυση των επικοινωνιακών και γλωσσικών δομών με εκπαιδευτικά μέσα που βασίζονται σε οπτικά μοντέλα (χειρομορφές και οπτικοποιημένα υλικά-σύμβολα).
Το πρόγραμμα Makaton μπορεί να καλύψει ένα ευρύ φάσμα νευρολογικών και αναπτυξιακών διαταραχών. Απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες και σε όλες τις διαγνωστικές ομάδες που παρουσιάζουν δυσκολίες επικοινωνίας, κατανόησης, καθυστέρηση λόγου και ομιλίας (όπως Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή, Διαταραχή Ελλεμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα, Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή, Νοητική Υστέρηση, Εγκεφαλική Παράλυση κλπ.), ενώ ακόμη μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά και σε παιδιά που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες. Σε πρώτο επίπεδο μπορεί να λειτουργήσει ως βασικό εναλλακτικό σύστημα επικοινωνίας, προκειμένου ο αιτών να κατανοήσει ή να μεταδώσει σαφές επικοινωνιακό μήνυμα στο περιβάλλον. Αργότερα, μέσω των νοημάτων και των συμβόλων ο θεραπευτής μπορεί να μεταδώσει περισσότερες και συνθετότερες πληροφορίες, προκειμένου ο εκπαιδευόμενος να αναπτύξει τις γλωσσικές του δεξιότητες.
Η χρήση της ομιλίας παράλληλα με τη χρήση του προγράμματος είναι σημαντικότατη. Το Makaton δεν αντικαθιστά την ομιλούμενη γλώσσα, αντιθέτως υποβοηθά τα μη λεκτικά άτομα να αποκωδικοποιήσουν καλύτερα τη γλώσσα και τα (εν μέρει) λεκτικά άτομα να τη χρησιμοποιήσουν πιο σωστά.
Intensive Interaction
Η Εντατική Αλληλεπίδραση είναι μία πρακτική προσέγγιση αλληλεπίδρασης που απευθύνεται σε παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές και διαταραχές επικοινωνίας. Με την εφαρμογή της βελτιώνονται οι κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών με αποτέλεσμα την ανάπτυξη των επικοινωνιακών και γνωστικών δεξιοτήτων.
Σύμφωνα με τη μέθοδο της εντατικής αλληλεπίδρασης, ο θεραπευτής οφείλει να λαμβάνει υπόψη οποιαδήποτε δράση του παιδιού στο περιβάλλον, αποσκοπώντας στη δημιουργία επικοινωνιακών ευκαιριών αλληλεπίδρασης. Με αυτή τη φιλοσοφία το άτομο είναι πιο πιθανό να είναι ‘‘διαθέσιμο’’ στα πρόσωπα που αλληλεπιδρούν μαζί του και να διαμορφώνει το περιβάλλον σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες. Έτσι ένα παιδί αισθάνεται ασφαλές και προσεγγίζει πιο εύκολα τους συντρόφους για να ‘‘χτίσει’’ περισσότερες επικοινωνιακές ενάρξεις. Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι το σημαντικότερο στοιχείο στη ζωή ενός ανθρώπου είναι η ανάπτυξη της επικοινωνίας, τα άτομα που αναλαμβάνουν τη φροντίδα ανθρώπων με αναπηρία οφείλουν να προσφέρουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να αναπτύξουν αυτή την ικανότητα.
Όλα τα παραπάνω συνοψίζονται στις Θεμελιώδεις Αρχές Επικοινωνίας που ακολουθούν:
- Να απολαμβάνεις να βρίσκεσαι με κάποιον άνθρωπο
- Να αναπτύξεις την ικανότητα να εστιάζεις σε κάποιον άνθρωπο
- Να μπορείς να συγκεντρώνεσαι και να έχεις διάρκεια προσοχής
- Να μαθαίνεις να συμμετέχεις σε αλληλουχίες δραστηριοτήτων μαζί με το άλλο άτομο
- Να μαθαίνεις να κάνεις εναλλαγή σειράς σε δραστηριότητες με το άλλο άτομο
- Να μοιράζεσαι τον προσωπικό σου χώρο
- Να χρησιμοποιείς και να κατανοείς τη βλεμματική επαφή
- Να χρησιμοποιείς και να κατανοείς τις εκφράσεις του προσώπου
- Να χρησιμοποιείς και να κατανοείς τη σωματική επαφή, το άγγιγμα
- Να χρησιμοποιείς και να κατανοείς τη μη λεκτική επικοινωνία
- Να χρησιμοποιείς φωνοποιήσεις με νόημα
- Να μάθεις να ρυθμίζεις και να ελέγχεις το επίπεδο διέγερσής σου
- Να αναπτύσσεσαι συναισθηματικά και σωματικά
Social stories
Οι Κοινωνικές Ιστορίες είναι μία μέθοδος που επινοήθηκε από την Carol Gray το 1991 με σκοπό να βελτιώσει τις κοινωνικές δεξιότητες των ατόμων με ΔιαταραχΉ Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ). Είναι ένα εργαλείο κοινωνικής μάθησης που υποστηρίζει την ασφαλή και ουσιαστική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ γονέων, επαγγελματιών και ατόμων με αυτισμό όλων των ηλικιών. Στοχεύουν στην ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με ένα θέμα που συχνά γίνεται μέσω περιγραφής των γεγονότων που συμβαίνουν εξηγώντας παράλληλα γιατί συμβαίνουν. Χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση και τον έπαινο επιθυμητών συμπεριφορών. Επιδεικνύουν την κατάλληλη κοινωνική αλληλεπίδραση περιγράφοντας μια κατάσταση με σχετικές κοινωνικές ενδείξεις, τις προοπτικές των άλλων και μια προτεινόμενη κατάλληλη απάντηση.
Οι Κοινωνικές Ιστορίες βοηθούν τα παιδιά και τους εφήβους:
- Να μάθουν να φροντίζουν τον εαυτό τους
- Να αναπτύσσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες
- Να κατανοούν καλύτερα τα συναισθήματα των ίδιων και των άλλων
- Να ενισχύουν τις σωστές και αποδεκτές συμπεριφορές
- Να δημιουργούν και να διατηρούν φιλίες
- Να συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες
- Να κατανοούν τόσο τη δική τους συμπεριφορά όσο και των άλλων
- Να αντιμετωπίζουν διάφορες αλλαγές και μεταβάσεις της καθημερινής ζωής
Αισθητηριακή Ολοκλήρωση
Η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση (Sensory Integration) αναπτύχθηκε αρχικά στην Αμερική τη δεκαετία του ‘70 από την εργοθεραπεύτρια και νευροεπιστήμονα Dr. Ayres. Από τότε έως σήμερα η θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης και οι θεραπευτικές παρεμβάσεις που προκύπτουν από αυτή έχουν μελετηθεί και εξελιχθεί από πολλούς επιστήμονες.
Η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση είναι μια φυσιολογική, νευροβιολογική διαδικασία, κατά την οποία τα μέρη του νευρικού συστήματος εργάζονται μαζί συλλέγοντας δεδομένα από το περιβάλλον, μέσα από τις αισθητικές μας οδούς (π.χ. όραση, ακοή, αφή, γεύση, όσφρηση). Ο εγκέφαλος έχει την ικανότητα, αυτές τις πληροφορίες να τις καταγράφει, να τις επεξεργάζεται και να τις οργανώνει, με σκοπό να ερμηνεύουμε το περιβάλλον και τον εαυτό μας, να αντιδράμε κατάλληλα στις εκάστοτε προκλήσεις του περιβάλλοντος και να μαθαίνουμε να εξελισσόμαστε.
Για τους περισσότερους ανθρώπους, η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση συμβαίνει φυσικά και αβίαστα σε μία αναπτυξιακή περίοδο ξεκινώντας από τη βρεφική ηλικία. Ωστόσο κάποια άτομα αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα στην οργάνωση της αίσθησης, που προέρχεται από το σώμα και το περιβάλλον, εμφανίζοντας υπέρ-αντίδραση, υπό-αντίδραση και κάποιες φορές τον συνδυασμό τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προκαλούνται δυσκολίες στην εκτέλεση ενός ή περισσοτέρων από τους βασικούς τομείς της ζωής: την παραγωγικότητα, την ψυχαγωγία, το παιχνίδι και τις Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής (π.χ. ένδυση, σίτιση). Άνθρωποι με δυσκολίες τέτοιας φύσεως εμφανίζουν Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας ή με άλλα λόγια Δυσλειτουργία Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης. Η δυσλειτουργία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης μπορεί να αποτελεί ξεχωριστή κατηγορία ωστόσο συνήθως συνυπάρχει με άλλες διαγνωσμένες δυσκολίες ή διαταραχές, όπως οι μαθησιακές δυσκολίες, η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, οι Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές, τα γενετικά σύνδρομα και η εγκεφαλική παράλυση.
Τις 5 βασικές αισθήσεις (όραση, γεύση, ακοή, όσφρηση, αφή) συμπληρώνουν άλλες 2, η αιθουσαία και ιδιοδεκτική αίσθηση, οι οποίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στον τομέα της Αισθητηριακής Επεξεργασίας. Το αιθουσαίο σύστημα είναι υπεύθυνο για την επεξεργασία πληροφοριών που σχετίζονται με την κίνηση, τη βαρύτητα και την ισορροπία. Μέσα από δραστηριότητες που περιλαμβάνουν κίνηση σε γραμμικό ή κυκλικό επίπεδο (π.χ. κούνιες, αιώρες) ενεργοποιείται θετικά το αιθουσαίο σύστημα με σκοπό την ηρεμία και τις θετικές συναισθηματικές αντιδράσεις. Το ιδιοδεκτικό σύστημα είναι υπεύθυνο για την αντίληψη του σώματος, τη στατική σταθερότητα, τον κινητικό έλεγχο, την διαβάθμιση της κίνησης και την συναισθηματική ασφάλεια. Μέσω δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν πιέσεις στις αρθρώσεις και απαιτούν έντονη και «σκληρή» προσπάθεια, όπως κουβάλημα ή σύρσιμο βαριών αντικειμένων (π.χ. τσάντες με ψώνια, κουτιά με παιχνίδια), σπρώξιμο υπό αντίσταση (π.χ. τραπεζιού ή τοίχου) καθώς και το θεραπευτικό βούρτσισμα (βούρτσες Willbarger), προσφέρεται στο παιδί ιδιοδεκτικός ερεθισμός.
Η θεραπεία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης πραγματοποιείται σε κατάλληλα διαμορφωμένη πολυαισθητηριακή αίθουσα, η οποία προσφέρει διέγερση, χαλάρωση και ευχαρίστηση των αισθητηρίων οργάνων. Μέσα από τις αισθητηριακές εμπειρίες το παιδί οδηγείται στην οργάνωση του κεντρικού νευρικού συστήματος, ώστε να αντιδρά και να χρησιμοποιεί το σώμα του με οργανωμένο και προσαρμοστικό τρόπο απέναντι στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος.
